NAVO verklapt slechtst bewaarde geheim van België: "Er liggen kernbommen op Kleine Brogel"

"Binnen de context van de NAVO stellen de Verenigde Staten ongeveer 150 nucleaire wapens op in Europa, met name B61-vrijevalbommen, die zowel door Amerikaanse als geallieerde vliegtuigen kunnen worden ingezet. Deze bommen zijn opgeslagen in zes Amerikaanse en Europese basissen: Kleine Brogel in België, Büchel in Duitsland, Aviano en Ghedi-Torre in Italië, Volkel (Noord-Brabant) in Nederland en Inçirlik in Turkije."

Het zinnetje komt uit 'A new era for nuclear deterrence? Modernisation, arms control, and allied nuclear forces', een officieel document dat werd opgesteld door de rapporteur van het 'Defense and Security Committee' (DSC) van het NAVO-parlement. Het dateert van 16 april 2019 en werd op 1 juni besproken tijdens de plenaire sessie van het parlement in de Slowaakse hoofdstad Bratislava.

Afgelopen donderdag, op 11 juli 2019, verscheen een nieuwe versie van het rapport online. Daarin werd de laatste - en gevoeligste - passage geschrapt. In plaats van de opsomming staat er nu: "Vaak genoemde Europese bondgenoten met geschikte vliegtuigen (voor B61-kernbommen, ADB) zijn België, Duitsland, Italië, Nederland en Turkije."

Voor militaire waarnemers is dit niet nieuw - het was al lang het slechtst bewaarde geheim van België dat er in Kleine Brogel tien à twintig nucleaire B61-bommen liggen. Zo pompten de Amerikanen in 2015 meer dan een miljoen dollar in een nieuw onderhoudsgebouw voor kernwapens en een nieuwe commandopost voor de Amerikaanse eenheid die de ondergrondse bunkers bewaakt.

Maar tot nu toe bleef het bij onrechtstreekse aanwijzingen. Al sinds ze tijdens de Koude Oorlog werden opgesteld ter afschrikking van Rusland, houden de Belgische regering en Defensie zich aan het 'confirm nor deny'-protocol (bevestig noch ontken). Ons land ondertekende immers het non-proliferatieverdrag uit 1968, dat het bezit van kernwapens beperkt. Het ene staat haaks op het andere. Volgens defensiespecialist Alexander Mattelaer (VUB) maakt die ambiguïteit - liggen de kernwapens er of niet? - net deel uit van het afschrikkingsmechanisme. "Als je te veel prijsgeeft, geef je de tegenstander een makkelijk doelwit. Geef je te weinig prijs, dan schrik je te weinig af." Het valt dus niet volledig uit te sluiten dat dit 'foutje' bewust in het rapport sloop.

Het document waarin sprake is van kernwapens in Kleine Brogel “is geen officieel Navo-document”. Dat heeft een verantwoordelijke van de verdragsorganisatie vandaag verklaard. Het document waarvan sprake, is een ontwerprapport van parlementsleden van Navo-lidstaten, die samenkomen binnen de parlementaire assemblee van de Navo. Dit is geen officieel Navo-document”, luidt het. Voor vragen over het document verwijst hij door naar die assemblee.

Groen-Kamerlid Wouter De Vriendt, die het rapport in Bratislava onder ogen kreeg, hekelt het gebrek aan transparantie. "Dit bewijst dat de hypocrisie rond de kernwapens moeilijk vol te houden is. Iedereen wéét dat die bommen er liggen. Alleen blokkeert de regering elk democratisch debat door hun aanwezigheid te ontkennen." Dat de groenen nu met dit document komen, is geen toeval. De VS zijn volop hun B61-bommen aan het moderniseren. De nieuwe generatie zou vanaf 2020 beschikbaar zijn en is compatibel met de F35-gevechtsvliegtuigen die de regering-Michel heeft besteld. De volgende regering zal dus moeten beslissen of de nieuwe generatie hier welkom is of niet. Met een wetsvoorstel om kernwapens in ons land te verbieden, proberen de groenen het debat aan te zwengelen. De Vriendt: "Willen we echt dat Donald Trump met één druk op de knop kernwapens vanop ons grondgebied kan inzetten?"

Ook sp.a wil dat de aanwezige kernwapens worden verwijderd. De partij dringt aan op een “transparant debat”, zo zegt voorzitter John Crombez op Twitter. “Sp.a wil dat België eindelijk de kans kiest van de #ontwapening”, tweet hij. 

Een gelijkaardig geluid klinkt bij Kamerlid Melissa Depraetere, die een verwijzing maakt naar de nieuwe F-35-gevechtsvliegtuigen die zijn uitgerust om kernwapens onder te hangen. “Wij vragen al langer om kernwapens te verwijderen en om te vermijden dat F35 deze kan vervoeren. Leggen we morgen opnieuw op tafel in Commissie Defensie”, tweet ze. 

Defensieminister Didier Reynders (MR) was niet bereikbaar voor commentaar.